Τυχαία ανακάλυψη στη μέση του Β. Ατλαντικού ωκεανού
Ήταν Δεκέμβρης του 2000. Το ωκεανογραφικό ινστιτούτο Σκριπς σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκντον διοργάνωσαν μια αποστολή στέλνοντας ένα αυτόματο σκάφος για την εξερεύνηση του υποθαλάσσιου στρώματος του Ατλαντικού ωκεανού.
Ο σκοπός αυτής της κρουαζιέρας το 2000, που χρηματοδοτούταν από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών, ήταν να τεκμηριώσει τη λεπτομερή δομή, τη σύνθεση και την ιστορία μεταβολών του υποβρύχιου βουνού που ονομαζόταν «Atlantis massif» (εικ. 3 & 7) για να βοηθήσει στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σχηματίζονται συμπλέγματα ωκεάνιου πυρήνα. Η Donna Blackman, του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας Scripps, ήταν η επικεφαλής επιστήμονας και η Deborah Kelley (Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον) και ο Jeff Karson (Πανεπιστήμιο Duke) ήταν συν-ερευνητές.
Η κρουαζιέρα περιελάμβανε πλευρικές έρευνες του υποβρύχιου ορεινού όγκου "Atlantis" (εικ. 3) και μια σειρά καταδύσεων με το βαθυσκάφος "Alvin" (εικ.1), επικεντρωμένες σε μεγάλο βαθμό στη νότια όψη του ορεινού όγκου που παρέχει ένα τεκτονικό παράθυρο σε αυτά τα συστήματα. Οι καταδύσεις περιελάμβαναν σημαντική δειγματοληψία πετρωμάτων, των πετρωμάτων του υπογείου, δομικές μετρήσεις στις προεξοχές και μετρήσεις βαρύτητας. Στις νυχτερινές ώρες, το σύστημα κάμερας Argo II χρησιμοποιήθηκε για να αποκτήσει ψηφιδωτά από πολύ απότομες προεξοχές σε κλίμακες που δεν ήταν εφικτές κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο του υποβρύχιου.
Στον πυθμένα του ωκεανού, ο ορεινός όγκος της Ατλαντίδας «Atlantis massif» (εικ.3 & 7) ξεχωρίζει σαν πονεμένος αντίχειρας. Έχει διάμετρο στη βάση περίπου 10 μίλια (16093,4 μέτρα) και ύψος περίπου 14.000 πόδια (4267,2 μέτρα) - περίπου στο μέγεθος μεγάλων βουνών σε ξηρά. Αυτό το βουνό είναι ένα από τα πολλά στον πυθμένα του Ατλαντικού Ωκεανού που ξεχωρίζουν επειδή είναι φαρδιά και σε σχήμα θόλου και πολύ ψηλότερα από τους γύρω λόφους. Η κορυφή του είναι μόνο περίπου μισό μίλι (≈ 804,7 μ.) κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Κατά τη διάρκεια της αποστολής, το ερευνητικό σκάφος που και αυτό ονομαζόταν "Atlantis" (εικ.2) έπεσε τυχαία πάνω σε ένα υποβρύχιο τόπο (πεδίο) γεμάτο υδροθερμικά ρήγματα και υψηλές υποθαλάσσιες ασβεστολιθικές καμινάδες εξαερισμού που υψώνονται σαν πύργοι πάνω από τον πυθμένα της θάλασσας στη μέση του Βόρειου Ατλαντικού ωκεανού.
Το υδροθερμικό αυτό εξαεριστικό πεδίο ανακαλύφθηκε με το σύστημα κάμερας "Argo" με τους Gretchen Fruh-Green και Barbara John στην αίθουσα ελέγχου. Ο Deb Kelley και ο Jeff Karson προσχώρησαν στην ομάδα κατά την πρώτη απεικόνιση του συστήματος, για να βοηθήσουν στην αρχική εξερεύνηση του πεδίου. Δύο μέρες αργότερα ο Kelley και ο Karson πήγαν στο υδροθερμικό πεδίο για πρώτη φορά. Η αρχική κατάδυση ήταν μόλις 5 ώρες, αλλά πολύ εντυπωσιακή καταγράφοντας την ψηλότερη υποθαλάσσια καμινάδα που είναι γνωστή στους ωκεανούς του κόσμου - τον ανθρακικό πύργο Poseidon ύψους 60 μέτρων (εικ. 6). Μερικοί βράχοι, υγρά και ζώα ανακτήθηκαν, παρέχοντας σημαντικές πληροφορίες που έθεσαν τα θεμέλια για την επόμενη κρουαζιέρα το 2003.
Η ερευνητική αποστολή σύντομα κατέδειξε με σαφήνεια ότι το υδροθερμικό αυτό εξαεριστικό πεδίο διέφερε από οποιαδήποτε άλλο είχε κατά καιρούς ανακαλυφθεί και ο τόπος ανακυρήχθηκε σαν "η Χαμένη Πόλη της Ατλαντίδας" (Lost City Hydrothermal Field) (εικ. 4 & 7)).
«Το πιο θεαματικό και σημαντικό αρχικό εύρημα της αποστολής ήταν η ανακάλυψη του Υδροθερμικού Πεδίου της Χαμένης Πόλης (Lost City Hydrothermal Field), του πρώτου του είδους του στους ωκεανούς του κόσμου», δήλωσε η Deborah Kelley το 2001.
Η «Χαμένη Πόλη» (εικ. 4 & 7), που ανακαλύφθηκε τυχαία, βρίσκεται 20 χλμ. δυτικά από το ρήγμα της Μεσοατλαντικής οροσειράς περίπου στη μέση του Βόρειου Ατλαντικού (εικ. 5) και είναι στηριγμένη στη Νότια πλευρά του ορεινού όγκου "Atlantis Massif ".
Στον πυθμένα του ωκεανού ανοίγει μια γιγάντια ρωγμή μήκους 60.000 χιλιομέτρων στον πυθμένα της θάλασσας, η οποία τυλίγεται γύρω από τον πλανήτη μας όπως η ραφή ενός μπέιζμπολ. Καθώς ανοίγει η ρωγμή, δημιουργείται νέος πυθμένας επειδή η λάβα αναβλύζει για να καλύψει το κενό. Η ρωγμή ονομάζεται ρήγμα και η συνεχής πλήρωση της διευρυνόμενης ρωγμής ονομάζεται εξάπλωση του πυθμένα της θάλασσας.
1: Το σκάφος «Άλβιν» που εξερεύνησε τη «Χαμένη Πόλη» 2: Το βαθυσκάφος «Άλβιν» και το ωκεανογραφικό σκάφος Atlantis 3: Το υποθαλάσσιο βουνό "Atlantis Massif ". Με διάμετρο βάσης ≈ 16093 μ., ύψος ≈ 4267 μ. Η κορυφή του είναι μόνο περίπου 804,7 μ. κάτω από τα κύματα4: Η Χαμένη πόλη στηρίζεται στη Νότια πλευρά του "Atlantis massif ", 20 χλμ. δυτικά του Μεσοατλαντικού ρήγματος 5: Η τοποθεσία της "Χαμένης Πόλης" στον Β. Ατλαντικό ωκεανό, 20χλμ αριστερα της μεσοατλαντικής ράχης6: Η δομή του πύργου «Ποσειδώνα που ελήφθη στην αποστολή του 2003
Η Αποστολή του 2003 (21/4 - 22/5/2003): Λεπτομερής εξερεύνηση της «Χαμένης Πόλης»
Στις 18 Απριλίου 2003 το επιστημονικό συμβούλιο του Πανεπιστήμιου της Ουάσιγκτον ανακοίνωσε το ξεκίνημα νέου προγράμματος για να εξερευνηθεί λεπτομερώς για πρώτη φορά το πεδίο εξαερισμού του Lost City που ανακαλύφθηκε τον Δεκέμβριο του 2000, χρησιμοποιώντας το υποβρύχιο Alvin και ένα νέο τηλεχειριζόμενο όχημα ABE.
Αυτό το νέο εξαιρετικά επιτυχημένο πρόγραμμα εξερεύνησης του υδροθερμικού εξαεριστικού πεδίου της «Χαμένης Πόλης», που χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών, πραγματοποιήθηκε με το R/V Atlantis, από τις 21 Απριλίου - 22 Μαΐου 2003. Κατά τη διάρκεια αυτής της αποστολής ολοκληρώθηκαν 19 πλήρεις καταδύσεις με το βαθυσκάφος Alvin εντός του "Lost City Hydrothermal Field" (εικ. 4 & 7) και περισσότερες από 220 ώρες βίντεο εικόνων από τον πυθμένα της θάλασσας συλλέχθηκαν. Χρησιμοποήθηκε και το αυτόνομο τηλεχειριζόμενο όχημα ABE που πέταξε σε 17 αποστολές, με συνολικό χρόνο βυθού 127 ωρών και απεικόνισε σχεδόν 200 χιλιόμετρα βυθού. Σε συνδυασμό, αυτές οι έρευνες κατέληξαν σε έναν αξιοσημείωτο βαθυμετρικό χάρτη υψηλής ανάλυσης (με πλέγμα 2 m) του πεδίου και σε προεξέχον γκρεμό που χαρακτηρίζει την κορυφή του ορεινού όγκου "Atlantis massif " (εικ. 3). Οι συνδυασμένες, συνεργατικές δραστηριότητες με το όχημα ABE και τις επακόλουθες καταδύσεις Alvin επέτρεψαν την προβολή εξαιρετικά λεπτομερών χαρτών που ενημερώνονταν καθημερινά. Σπάνιες μορφές ζωής βρέθηκαν. Έγινε επίσης συλλογή δειγμάτων από τα υδροθερμικά ρήγματα (ύψους δεκαοχτώ ορόφων) της «Χαμένης Πόλης», στη μέση του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού.
Η «Χαμένη Πόλη» (Lost City Hydrothermal Field) είναι ένα εκπληκτικό, έντονα όμορφο υποθαλάσσιο τοπίο που φιλοξενεί πολυάριθμες σύνθετες καμινάδες που εξαερώνουν υγρά σε θερμοκρασίες έως 90°C με pH έως 11,0 (Εικ. 4). Πολλές κατασκευές περιέχουν μια σειρά από λεπτές φλάντζες, πολλαπλές κορυφές και εναποθέσεις κυψελών. Η δομή του Ποσειδώνα (εικ.6) κυριαρχεί στο πεδίο: είναι πάνω από 60 μέτρα σε ύψος, >40 μέτρα μήκος και φιλοξενεί πολλαπλούς ενεργούς και ανενεργούς πύργους, μικρότερες κορυφές και φλάντζες. Ίσως το πιο θεαματικό μέρος του πεδίου, ωστόσο, εμφανίζεται στη δυτική πλευρά του ακρωτηρίου της Χαμένης Πόλης.
Η νεότερη δεκαήμερη εξερευνητική αποστολή του 2005 :
Ο κύριος στόχος της νέας κρουαζιέρας ήταν η συνέχιση της εξερεύνησης και της χαρτογράφησης του υδροθερμικού πεδίου της Χαμένης Πόλης (Lost City Hydrothermal Field και η συλλογή νέων δειγμάτων και εικόνων από τους εξαιρετικούς ανθρακικούς αεριαγωγούς (οπές αερισμού) που αποτελούν το πεδίο. Λήφθηκαν αξιοσημείωτα βίντεο υψηλής ευκρίνειας και ψηφιακές ακίνητες φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης που επετρεψαν τους επιστήμονες να δημιουργήσουν φωτομωσαϊκά των τοποθεσιών εξαερισμού IMAX, Poseidon και Nature Tower.
7: Τοποθεσία του υδροθερμικού πεδίου Lost City στην οροσειρά "Atlantis Massif" δυτικά του Μεσο-ατλαντικού ρήγματος. Συντεταγμένες 30ο Β , 42ο Δ
Η μεγαλύτερη καμινάδα στο πεδίο, ο Ποσειδώνας, βρίσκεται 200 πόδια πάνω από τον πυθμένα της θάλασσας. Πολλές καμινάδες ξεπερνούν τα 60-90 πόδια σε ύψος. Τα μωσαϊκά παρέχουν νέες γνώσεις για τις γεωλογικές διαδικασίες που βοήθησαν στη δημιουργία του πεδίου, πώς μεγαλώνουν και εξελίσσονται οι καμινάδες και λεπτομέρειες για τους ζωντανούς οργανισμούς στα ανοίγματα εξαερισμού που ζουν πάνω από 2000 πόδια κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού σε αυτήν την τοποθεσία.
Στη δεκαήμερη αυτή αποστολή χρησιμοποιήθηκε η νέα τεχνολογία της τηλεπαρουσίας. Η έρευνα διεξήχθη πάνω σε νέο ερευνητικό σκάφος, το (R/V) Ronald H. Brown, και χρησιμοποιήθηκαν τα συστήματα τηλεχειριζόμενων οχημάτων Argus (Αργώ) και Hercules (Ηρακλής). Το νέο πρόγραμμα Lost City μαζί με τη νέα τεχνολογία του επέτρεψε σε επιστήμονες από την ξηρά σχεδόν 5000 μίλια μακριά να διεξάγουν έρευνα «θαλάσσης» σε πραγματικό χρόνο μέσω των υποβρύχιων ρομποτικών συστημάτων και των δορυφορικών μεταδόσεων. Τα τηλεχειριζόμενα οχήματα υποστηρίζονταν από ένα υπερσύγχρονο σύστημα ελέγχου του πλοίου και ένα δορυφορικό σύστημα τηλεπικοινωνιών από πλοίο σε ακτή που έστελνε ζωντανά βίντεο, ήχο και επιστημονικά δεδομένα σε κέντρα διοίκησης που είχαν βάση στην ξηρά. Μέσω ζωντανής μετάδοσης, αυτή η αποστολή έφερε ζωντανά σε ερευνητές, εκπαιδευτικούς και στο κοινό που χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο, όψεις αυτού του αξιοσημείωτου υποθαλάσσιου οικοσυστήματος που δεν έχουν ξαναδεί ποτέ.
Τα συστήματα υδροθερμικών πηγών δημιουργούνται συνήθως από τη διαρροή μελανώδους υπερθερμαινόμενου νερού, διαποτισμένα με χημικά από υποθαλάσσιες ηφαιστειακές σχισμές. Γύρω από τα ρήγματα δημιουργούνται πύργοι κοιτασμάτων που στεγάζουν μοναδικά οικοσυστήματα βακτηριδίων.
Όμως τα ρήγματα στη "Χαμένη Πόλη" είναι πολύ διαφορετικά. Βρίσκονται πολυ πιο ψηλά από άλλες σχισμές, και οι ψηλοί πύργοι (ύψους 55 μέτρων) που έχουν σχηματισθεί εκεί, αποτελούνται από υλικό διαφορετικό από το συνηθισμένο. Το όλο σύστημα αποτελείται από άνθρακα και θερμαίνεται από καυτούς βράχους, χρονολογίας ενός δισεκατομύριου ετών και όχι από ηφαιστειακές σχισμές.
Σχόλια
Δεν είναι τυχαίο κατα τη γνώμη μου που το Αμερικάνικο κράτος (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών) χρηματοδότησε τρεις εξερευνητικές υποθαλάσσιες αποστολές σε συγκεκριμένη περιοχή στη μέση περίπου του Β. Ατλαντικού πολύ κοντά στη μεσοατλαντική κορυφή (ρήγμα) (εικ. 5)... Δεκαετίες πριν είχε βρεθεί ο εξέχον υποθαλάσσιος ορεινός όγκος (εικ. 3) ύψους 4267 μ. που και αυτός, όλως τυχαίως;, είχε ονομασθεί "Atlantis massif ". Είναι ένα υποβρύχιο βουνό με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά πετρώματος (οι γεωλογικές μελέτες έδειξαν ότι δεν αποτελείται από μαύρο βασάλτη που είναι τυπικός του πυθμένα του ωκεανού, αλλά από πυκνό πράσινο περιδοτίτη, ο οποίος βρίσκεται συνήθως στο μανδύα.)....Επίσης δεκαετίες πριν είχαν κάνει έρευνες οι Σοβιετικοί (Δείτε σε άλλο άρθρο μου), και πιο πριν οι Σουηδοί...
Ερωτηθέντες οι επιστήμονες της αποστολής γιατί ονόμασαν "Χαμένη πόλη" το υδροθερμικό εξαεριστικό πεδίο που ανακάλυψαν στη πλευρά του υποβρύχιου ορεινού όγκου "Atlantis", 20 χλμ. δυτικά του μεσοατλαντικού ρήγματος, απάντησαν:
«Ήμασταν στο ερευνητικό σκάφος Atlantis όταν ανακαλύψαμε το πεδίο, και η Χαμένη Πόλη βρίσκεται στον ορεινό υποβρύχιο όγκο που ονομαζόταν "Atlantis Massif " (βουνό Ατλαντίδας). Τα μυστήρια που κρατά (το πεδίο μαζί με το βουνό) έφερε πίσω την ίντριγκα της μυθολογικής πόλης που ονομάζεται «Χαμένη Πόλη της Ατλαντίδας».»
Oι αμερικανοί επιστήμονες της αποστολής, μέχρι στιγμής δεν συνδέουν τα πρωτότυπα ευρήματα με την υπάρξη της Ατλαντίδας στη τοποθεσία αυτή (που είναι και η πιθανότερη θέση της στη μέση του Β. Ατλαντικού ωκεανού επάνω στη Μεσο-Ατλαντική κορυφογραμμή). Αντίθετα μιλάνε για ίντριγκα (μηχανοραφία) της μυθολογικής πόλης της Ατλαντίδας.
Μπορεί όμως να μη τα συνδέουν αλλά έχω την εντύπωση ότι δεν είναι τυχαίο που ασχολήθηκαν με τόσο προσοχή σε τρεις εξερευνητικές απόστολές 1) να χαρτογραφήσουν λεπτομερώς την περιοχή αυτή με τους σπάνιους υποθαλάσσιους γεωλογικούς σχηματισμούς (βυθό του Β. Ατλαντικού, υποθαλάσσιο βουνό "Atlantis massif" που υψώνεται σχεδόν μέχρι την θαλάσσια επιφάνεια, το χαρακτηριστικό και ξεχωριστό υδροθερμικό πεδίο εξαερισμού που ονόμασαν "η Χαμένη Πόλη" με τις εξαεριστικά ρήγματα-οπές, καμινάδες και πύργους, 2) Να βρουν σπάνιες μορφές ζωής και δείγματα πετρωμάτων.
